مصالحه در قصاص/
یک استاد دانشگاه:
راهکارهای قانونی برای مصالحه در قصاص ایجاد شود
رویکرد قرآن عدم اجرای قصاص است؛ فرهنگ عفو رواج یابد

یک استاد دانشگاه گفت: قصاص، حق مسلم اولیای دم است اما اگر کسی بخواهد واقعا طبق دستور قرآن و روح حاکم بر دستورات اسلام که دین صلح و دوستی است، عمل کند باید از این حق خود بگذرد...

بهروز گلپایگانی در گفت‌وگو با خبرنگار حقوقی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با بیان اینکه مصالحه در قوانین کیفری فقط در مورد قصاص و برخی جرایم عمدی جایگاه دارد، تصریح کرد: در جرایم غیر عمد، دادگاه تعیین تکلیف می‌کند و طبق نظر دادگاه، رای صادر شده باید اجرا شود؛ لذا دیگر جایی برای مصالحه وجود ندارد. اگر چه شاکی در هر شرایطی می‌تواند گذشت خود را اعلام کند اما مشخص کردن دیه و خسارت بر عهده دادگاه است؛ بنابراین فقط در مورد مساله قصاص و جرایم عمدی نظر شخص شاکی حائز اهمیت است.

وی ادامه داد: شخص شاکی می‌تواند پیشنهاد دیگری را جایگزین قصاص کند که این پیشنهاد جایگزین، هیچ محدودیتی ندارد.

این وکیل دادگستری با بیان اینکه شاکی از ابتدا حق گذشت دارد، افزود: قرآن افراد را به گذشت و مصالحه دعوت کرده است و هر چند قصاص یک حق تلقی می‌شود اما رویکرد قرآن نیز عدم اجرای این حق است. حتی توصیه‌هایی در خصوص قصاص رایگان شده است؛ به این معنا که در ازای عفو و گذشتی که صورت می‌گیرد، چیزی مطالبه نشود. البته اگر هم چیزی مطالبه شود باز حق اولیای دم است.

وی با تاکید بر اینکه باید راهکارهای قانونی در زمینه مصالحه در قصاص به وجود بیاوریم، خاطرنشان کرد: راهکارهای فرهنگی بیشتر به سلایق، اعتقادات اشخاص و نحوه درک آنها از مفاهیم دینی و اجتماعی بستگی دارد اما اگر این راهکارها در یک چارچوب قانونی قرار گیرد، برای اولیای دم نیز تصمیم‌گیری راحت‌تر می‌شود زیرا تصمیم‌گیری در این زمینه کار بسیار سنگینی است که گاهی اوقات افراد نمی‌توانند سنگینی آن را تحمل کنند.

این حقوقدان گفت: خط مشی حقوق بشر نیز بیشتر در راستای مصالحه و فاصله گرفتن از قصاص است؛ بنابراین رواج فرهنگ عفو می‌تواند در اولویت قرار گیرد.

گلپایگانی افزود: ایجاد دادگاه‌های خاص برای برقراری سازش در پرونده‌های قصاص ضرورتی ندارد و در همان دادگاه‌های کیفری که تصمیمات قضایی لازم اتخاذ می‌شود، می‌توان روی اخذ رضایت از اولیای دم کار شود و متخصصان این امر در جریان رسیدگی به پرونده، شکات را دعوت به گذشت کنند.

وی در عین حال یادآور شد: مجرمان همواره از برخورد قانونی گریزان هستند و اگر افراد واقعا باور کنند که در صورت ارتکاب جرم طبق قانون مجازات خواهند شد، به طور قطع دست به جنایت نمی‌زنند؛ لذا گذشت کردن از قصاص، تاثیری در کم شدن جرایم ندارد و کاهش خشونت توسط مجرمان ندارد.